تخت سلیمان پایگاه 5 دوره تاریخی ایران باستان
تخت سلیمان پایگاه 5 دوره تاریخی ایران باستان/ ایجاد راه دسترسی مناسب
ارومیه- خبرگزاری مهر:(۱۳۹۱/۰۲/۲۷) میراث جهانی تخت سلیمان در نزدیکی شهر تکاب در برگیرنده نشانه ها و بقایای استقرار انسان از هزاره اول قبل از میلاد تا قرن 11 هجری بوده و بازدید از آن پنج دوره تاریخ تمدن بشر را به علاقمندان معرفی می کند.
به گزارش خبرنگار مهر در تکاب، تخت سلیمان تکاب به عنوان یکی از مهمترین و مشهورترین مراکز تاریخ تمدن ایران و جهان یکی از 9 اثر ملی ثبت شده کشور در فهرست آثار تاریخی جهان است.
تخت سلیمان یا شهر گنجک در ۴۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب در یک دره سرسبز در بلندی سه هزار متری، سرشار از جاذبه های کم نظیر طبیعی- تاریخی واقع شده، این ناحیه همان شهر مشهوری است که بنا به نوشته های کهن، زادگاه زرتشت بوده و امروزه تمام این آثار را تخت سلیمان می نامند.
جاذبه های طبیعی این دره سرسبز در نوع خود در دنیا بی نظیر هستند، در سه کیلومتری غرب تخت سلیمان، کوه مخروطی میان تهی وجود دارد که هزاران سال پیش، بر اثر وقوع آتش فشان به وجود آمده، اهالی محل این کوه زیبا را زندان سلیمان یا زندان دیو می شناسند و معتقدند که حضرت سلیمان دیوهایی را که از فرمانش سرپیچی می کردند در این کوه زندانی می کرده است.
در فاصله ۲۰ کیلومتری تخت سلیمان نیز یک دریاچه سحرآمیز دیگر قرار گرفته که یک جزیره بر روی آن شناور است، قطر دریاچه ۸۰ متر و قطر جزیره شناور روی آن ۶۰ متر است که وزش باد، هر روز دو بار این جزیره را از این سو به آن سو جابجا می کند. نام این جزیره شناور «چملی» است.
این مجموعه فرهنگی - تاریخی به مساحت 124 هزار مترمربع که در ادوار مختلف محل سکونت مادها، اشکانیان، ساسانیان و مغولها بوده در استان آذربایجان غربی قرار دارد و به روایتی محل تولد زرتشت پیامبر است، تاریخ این مجموعه با تاریخ ایرانیان، ایتالیایی ها، یهود، مسیحیان و مغول ارتباط تنگاتنگی دارد.
قلعه تاریخی تخت سلیمان بازمانده از دوره ساسانیان با بخش‌های مختلفی همچون آتشکده آذر گشسب به عنوان یکی از مهمترین آتشکده های دوره ساسانی، آتشکده شاهی و جنگ آوران، ایوان خسرو، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های کوچک و دروازه ها و دیوارهای مستحکمش از بناهای مهم تاریخی جهان به شمار می‌رود.
مجموعه باستانی تخت سلیمان قبل از اسلام به عنوان بزرگترین مرکز آموزشی، مذهبی، اجتماعی و عبادتگاه ایرانیان به شمار می‌رفت اما در سال 624 میلادی و در حمله هراکلیوس، امپراطور رومیان به ایران تخریب شد، بکارگیری سنگ‌های تراشدار و آجرهای بزرگ در ساخت این بنای تاریخی و واقع شدن دریاچه عجیب و همیشه جوشانی به عمق 112 متر در وسط این مجموعه جلوه زیبا و خاصی به این مکان تاریخی بخشیده است.
این مکان تاریخی در زمان ایلخانیان و در دوره حکمرانی آقاخان در قرن هفتم هجری به عنوان تفرجگاه تابستانی مورد استفاده قرار گرفت، این حکمران مغول با احداث بناهای مختلفی همچون سالن شورا، ایوان شرقی و ساختمان‌های 8 و 12 ضلعی یکبار دیگر جان تازه ای به مجموعه تاریخی تخت سلیمان تکاب بخشید.
بخش طبیعی مجموعه تخت سلیمان متشکل از یک کوه آهکی است که در قله آن، چشمه بسیار بزرگی (با دریاچه ای به قطر حدود 100 متر) وجود دارد، کوه بلند زندان سلیمان نیز یکی از همین کوه های رسوبی است که در پنج کیلومتری تخت سلیمان هزاران سال پیش شکل گرفته است.
زیرساخت های گردشگری جهت سرمایه گذاری در تخت سلیمان کافی نیست
با وجود همه این مزایا و زیباییهای منحصر به فرد تاریخی و طبیعی این اثر جهانی سرپرست معاونت سرمایه گذاری و طرح های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در گفتگو با مهر، گفت: در مجموعه جهانی تخت سلیمان زیرساخت های لازم برای گردشگری و ایجاد انگیزه برای سرمایه گذاری کافی نیست.
داود فرازی افزود: با توجه به اینکه این مجموعه ثبت جهانی شده است، دارای قابلیت های ویژه ای جهت سرمایه گذاری در راستای جذب گردشگران داخلی و خارجی است. در سال 89 یک کمپینگ در محدوده این مجموعه به بهره برداری رسیده و چند متقاضی سرمایه گذاری نیز طرح های خود را ارائه نموده اند که در دست بررسی است.
وی با اعلام اینکه این مکان سالانه گردشگران خارجی زیادی بصورت گروهی و انفرادی از این مجموعه بازدید کردند، ادامه داد: با توجه به ضوابط حاکم بر آثار ثبت جهانی این مجموعه به لحاظ حریم منظری دارای محدودیت هایی است و هر طرحی در این منطقه باید با حساسیت خاصی بررسی و به تصویب برسد.
فرازی با اشاره به اینکه راه مناسب دسترسی، یکی از اساسی ترین زیرساخت های مورد توجه در بحث گردشگری است، اضافه کرد: برای تامین راه مناسب برای این مجموعه جهانی، جاده شاهین دژ- تکاب در حال تعریض و ساماندهی است که اداره راه باید نگاه ویژه ای به این موضوع داشته باشد.
وی در پایان با اعلام اینکه در نزدیکی این مجموعه جهانی یک هتل 5 ستاره در حال ساخت است، یادآور شد: ساخت این هتل تا امروز به دلیل نبود و عدم تخصیص تسهیلات بانکی نیمه کاره مانده است و امیدواریم با حل مشکلات مالی سرمایه گذاری این هتل به بهره برداری رسیده و بخشی از توقعات گردشگران مرتفع شود.
حوادث تاریخی در بنای جهانی تخت سلیمان
اولین گزارش مربوط به انداختن اشیاء قیمتی در دریاچه تخت سیلمان، به دوران کورش کبیر پادشاه هخامنشی باز می گردد. طبق این گزارش در سال 547 قبل از میلاد، کورش پس از اینکه بر کروسوس پادشاه لیدیه پیروز شد، شاه شکست خورده را به ایران آورد و در مکانی بهنام "بارن"، نزدیک همدان اقامت داد .
بعد از زوال حکومت ساسانی و پذیرش دین اسلام توسط ایرانیان، این مجموعه عظیم که در جنگ های ایران و روم در زمان خسرو پرویز به شدت آسیب دیده بود، دیگر رمق تجدید حیات نیافت، اما تا قرن 4 هجری قمری تعداد اندکی از معتقدان آئین زرتشت در این محل اسکان داشته و آتشکده نیز در مقیاس کوچکتری مورد استفاده بوده، در زمان حکومت آباقاخان مغول با انجام تعمیرات وسیع و چشمگیر و احداث بناهای جدید، از این مکان مدتی به عنوان پایتخت تابستانی و تفرجگاه استفاده می شود. بعدها محل مذکور توسط عامه مردم به صورت شهرکی کم اهمیت با مشاغل متنوع تا قرن 11 هجری قمری ادامه حیات می دهد.
اگرچه گزارش هایی دال بر استفاده از این قلعه در دوره خلفای عباسی در دست است، لیکن تخت سلیمان در این زمان از اهمیت زیادی برخوردار نبوده. بعدها در دوره پادشاهی ایلخانان مغول در زمان "باقاخان"، دومین پادشاه این سلسله و برادرزاده هلاکوخان (680تا 663 ه. ق.)، قصر و عمارتی در کنار این دریاچه بنا گردید.
خوشبختانه امرای مغول آثار ساسانی را تخریب نکردند و ساختمان های خود را در کنار و یا بر روی این آثار بنا نمودند. از همین رو در حال حاضر بخشی از آثار دوره ساسانی در زیر آثار دوره ایلخانی مدفون است. وجود یا عدم وجود چنین آثاری را می توان با حفر گمانه های آزمایشی معلوم کرد باید توجه داشت که عمق این گمانه ها دسته کم می بایست 12 متر از سطح دریاچه باشد.
مجموعه آثار باستانی تخت سلیمان در 42 کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی قرار دارد، قدمت این منطقه از لحاظ سکونتگاه انسانی به سه هزار سال پیش باز می گردد که برای ایجاد زیرساختهای رفاهی و مکانی مناسب برای علاقمندان به آثار تاریخی همه مسئولان تلاش و توجه ویژه داشته باشند.